Kunstmatige intelligentie in de keuken van de toekomst

Onze huishoudens worden steeds digitaler. Slimme apparaten vinden hun weg naar onze huizen en nemen ons daar veel werk uit handen. Toch hebben mensen nog vaak vragen over een intelligent, verbonden huishouden. Wij spraken met Hoang Richter, projectmanager voor Artificial Intelligence en verantwoordelijk voor de Serie 8 oven met Artificial Intelligence van Bosch.

Dat kan ik niet in één zin beantwoorden, want de term "Artificial Intelligence" heeft een hele brede betekenis. Algemeen gesproken gaat het om het reproduceren van het beslissingsproces dat mensen via hun intelligentie doorlopen. Dit kan beginnen met eenvoudige besturingssystemen. Denk aan een personage in een computerspel dat zijn weg vindt van A naar B. Het kan ook worden uitgebreid naar zeer complexe algoritmen voor autonome mobiliteit of brandstofberekening voor raketten.

Artificial Intelligence maakt vervelende huishoudelijke taken makkelijk voor ons. Denk dan aan robotstofzuigers of robotmaaiers die in je huis of tuin werken. Dit betekent dat je niet meer zelf hoeft te stofzuigen of maaien. Je doet alleen kleine taken die de robot nog niet kan doen. Je wordt verlost van vervelend routinewerk zodat je je kunt concentreren op de belangrijke dingen in het leven. Momenteel ligt de nadruk nog op het comfort. Hoe beter de systemen worden, hoe meer ze de gebruiker zullen ondersteunen. Maar we hebben nog niet het stadium bereikt waarin apparaten voor ons denken.

De achterliggende gedachte is dat we gebruikers willen helpen met bakken. Stel het je zo voor: je hebt geen idee hoe je een taart moet bakken, maar je wil toch een heerlijk recept proberen. Je mengt het deeg en doet het in de oven. Je drukt op de startknop en vanaf dan verloopt het bakproces volledig automatisch. De oven houdt voortdurend bij hoe het met de taart gaat en hoeveel tijd hij nog moet bakken. Dit is belangrijk omdat er heel veel verschillende recepten en bereidingswijzen bestaan. Als ik bijvoorbeeld een oud recept heb, voor die geweldige taart van mijn oma, dan is dat recept geschreven voor een compleet ander model keukenapparaat, dat veel ouder is. Moderne ovens zijn technisch hoogstaande apparaten met veel betere afdichtingen. Temperaturen en baktijden uit het verleden kloppen hierdoor niet meer. Maar als je geen beroepskok bent, kun je dit onmogelijk weten! Je raakt misschien ontmoedigd als de taart niet lekker smaakt, of van binnen nog vloeibaar is en van buiten aangebrand. Met de voorspellingsfunctie word je een betere bakker met minder zorgen. Je hoeft geen prikker meer in de taart te steken of de oven steeds te openen om te zien of hij al klaar is. De bedoeling is om koken en bakken leuk en gemakkelijk te maken voor de gebruiker. Als we mensen hiermee kunnen helpen, dan is onze missie geslaagd.

Een oven heeft veel sensors. Er zijn telkens andere sensors actief. Dit is afhankelijk van wat er wordt bereid, bijvoorbeeld deeg of vlees. Ze meten bepaalde parameters zoals de binnentemperatuur, vochtigheid, warmte- of luchtcirculatie. Daarachter zit een systeem van machine learning. Dit is een neuraal netwerk dat heeft geleerd om uit deze gegevens bepaalde reeksen te herkennen. Het kan hiermee intelligente voorspellingen te doen, onder meer hoe lang het bak- of kookproces zal duren.

Ja, de oven is in staat om te leren, maar op dit moment alleen over zijn voorspelling. We werken voortdurend aan verdere ontwikkeling. In principe helpt iedereen die de oven gebruikt de voorspelling te verbeteren. We verzamelen alle gegevens, analyseren ze en laten onze machine in het datacenter voortdurend leren. Als klant zul je geen grote veranderingen opmerken. Alleen dat de oven nauwkeuriger is geworden wanneer hij hetzelfde gerecht opnieuw bereidt. En wij leren hier ook van als jij, de gebruiker, iets heel speciaals maakt. Op deze manier breiden we dit neurale netwerk constant uit.

De sensortechnologie wordt al ontwikkeld, dus er zou niets fout mogen gaan. De oven heeft talloze testen ondergaan en is keer op keer opnieuw uitgeprobeerd. Er zit een groot team achter en wij zijn trots op de baksensor. Er kan natuurlijk altijd wat misgaan, we willen dat niet 100% uitsluiten. En in dat geval brengen we graag verbeteringen aan.

Dat is een leuke vraag. De eerste tegenvraag die ik zou willen stellen is: wat betekent "slimmer dan wij"? Als je zegt dat je geen taart kunt bakken en je hebt een oven die dat voor jou doet, is die dan al slimmer dan jou? Volgens mij is dit een filosofische vraag. Wij mensen zijn wat ik noem "gereedschapsdieren". Wij zijn intelligente wezens die geleerd hebben beter te worden met gereedschappen. Een auto is bijvoorbeeld niets meer dan een gereedschap: een verlengstuk van onze voeten. Of neem internet. Dat is in feite een verlengstuk van ons brein. Zo is het ook met Artificial Intelligence. Het is een stuk gereedschap dat helpt.

Ja, tenzij er een culturele verandering plaatsvindt. Maar op dit moment is het belangrijk dat mensen begrijpen dat zij de controle hebben. Het zal in de nabije toekomst niet zo zijn dat je niets meer zelf kunt aanpassen, bijvoorbeeld aan de oven. En je kunt onze oven eventueel ook handmatig bedienen. Je stelt dan zelf de temperatuur, tijd, etc. in. Dat is goed, want Artificial Intelligence helpt ons maar het moet niet bij alles de leiding nemen. Er zullen altijd mensen zijn die hun eigen kijk op dingen hebben. Vooral als het om koken gaat. Als ik goed kan koken, dan weet ik precies wat ik zelf moet doen. En dan wil ik een apparaat dat mij alleen ondersteunt als ik erom vraag.

Dan moet ik eerst bedenken of er nu nog onderdelen zijn waarin geen AI wordt gebruikt. Zelfs lampen hoef je tegenwoordig niet meer met de hand aan te doen. Dat kan met spraakbediening. Alles wordt slimmer en dit helpt ons bij onze dagelijkse taken. AI kan je beperken op gebieden waar gevoelige gegevens een rol spelen. Huishoudelijke apparaten zijn een minder groot probleem dan bijvoorbeeld autonoom rijden. Hierbij brengen geautomatiseerde processen veel grotere ethische problemen met zich mee. Denk aan ongevallen waarbij ook mensenlevens betrokken zijn.

Absoluut. Volgens een onlangs gepubliceerde studie bedroeg de acceptatie van Artificial Intelligence in Duitsland in 2018 nog maar 14%. Maar vooral dankzij corona is de acceptatie daar onlangs gestegen naar 56% en internationaal naar 54%. Tijdens deze crisis moeten mensen veel meer digitaal doen, en deze trend neemt toe. Hieruit blijkt hoe snel dingen kunnen veranderen en hoe snel aanvaarding kan ontstaan.

De keuken van de toekomst moet het dagelijkse leven steeds minder stressvol maken. Artificial Intelligence vermindert het aantal huishoudelijke taken of maakt ze makkelijker. Wat ik persoonlijk belangrijk vind: de keuken moet mensen stimuleren plezier te hebben in koken. Ze moeten dingen willen uitproberen en gezonder gaan eten. En het helpt als je wordt geholpen, zoals door een goede chef-kok die achter je staat en ervoor zorgt dat alles werkt.

Dat is zeker denkbaar. Zijn we er klaar voor? Nee, nog niet. Maar je kunt natuurlijk altijd visionair denken. Kijk maar eens naar foto's uit de 19e eeuw of het begin van de 20e eeuw, die laten zien hoe mensen toen zich voortbeweging over 100 jaar voorstelden. Ze dachten dat men door de lucht zou vliegen, bijvoorbeeld met oude motorfietsen. De wereld van vandaag ziet er iets anders uit, maar wij vliegen inderdaad door de lucht, in vliegtuigen die wij niet zelf hoeven aan te drijven. Dus een volledig autonome keuken zal er uiteindelijk zeker komen. Het interessante is hoe die eruit gaat zien.